Tag: از صفر تا صد پایان نامه ارشد

انجام صفر تا صد پایان نامه ارشد در موسسه انجام پایان نامه کارشناسی ارشد

انجام صفر تا صد پایان نامه ارشد در موسسه انجام پایان نامه کارشناسی ارشد :

نگارش و دفاع از پایان نامه یکی از شرایط فراغت از تحصیل در دوره‌های تحصیلات تکمیلی (کارشناسی ارشد و دکتری) است. پایان نامه در واقع گزارشی مفصل از پژوهشی مستقل است که با نظارت استادان راهنما و مشاور، از سوی دانشجو اجرا شده و در نهایت نوشته شده است. این گزارش باید دارای مشخصاتی باشد که آن را ابتدا از نظر استادان راهنما و مشاور و سپس نزد هیئت داوران قابل قبول سازد؛ اما از آنجا که معمولاً پایان نامه نخستین کار تحقیقی مفصل و جدی دانشجویان است، اغلب آنان در انجام این کار با دشواری‌هایی مواجه می‌شوند.

برای حل این مشکلات، دانشجویان باید با فرایند تدوین و نگارش پایان نامه آشنا شوند و از مهارت‌های لازم در این خصوص بهره‌مند باشند. بر این اساس، موسسه پایان نامه من باهدف ترسیم تصویری کلی از این فرایند، گام‌های اصلی آن را در ده مقوله طبقه بندی می‌کند و نکاتی را در هر مورد مطرح می‌سازد. مراحل مورد بحث در این مقاله عبارت‌اند از: انتخاب موضوع، تدوین و نگارش پروپوزال، بررسی و مرور پیشینه پژوهش، گردآوری و تحلیل داده‌ها، ارائه یافته‌ها و تفسیر نتایج، نگارش متن اصلی، حضور در جلسه دفاع، پس از جلسه دفاع، اخلاق پژوهش و سایر موارد (تعامل با استاد راهنما و موارد مشابه).

در اغلب دانشگاه‌های دنیا یکی از شرایط دریافت درجه کارشناسی ارشد و دکتری ارائه گزارشی مکتوب از یک کار پژوهشی مستقل و مفصل است که دانشجو باراهنمایی حداقل یکی از استادان اجرا کرده باشد. معمولاً این گزارش مکتوب را در مقطع کارشناسی ارشد «پایان نامه» و در مقطع دکتری «رساله» می‌نامند.

البته در زبان فارسی اغلب واژه «پایان نامه» عام‌تر است و درباره رساله‌های دکتری نیز به کار می‌رود. در بسیاری از دانشگاه‌ها علاوه بر ارائه این گزارش مکتوب، لازم است دانشجو با حضور در جلسه دفاع گزارشی شفاهی نیز از عملکرد خود ارائه دهد و پاسخگوی پرسش‌های داوران نیز باشد. از این رو، تنها ارائه متن پایان نامه شرط کافی برای احراز مدرک کارشناسی ارشد و دکتری نیست و دانشجو باید در حضور داوران توانایی خود را درباره موضوع مورد پژوهش نشان دهد. بر این اساس، موفقیت در تدوین و نگارش پایان نامه فرایندی است که ماه‌ها زمان می‌برد و در اجرای آن افراد متعددی نقش دارند.

گذر از این مرحله در دوره کارشناسی ارشد به شش تا نه ماه زمان نیاز دارد؛ اما در دوره دکتری، بسته به شیوه تدریس در این دوره، اجرای پژوهش، تدوین و نگارش رساله در مجموع بین سه تا پنج سال و گاهی حتی بیشتر از آن، طول می‌کشد.

در برخی از کشورها، مثل ایران، دوره دکتری شامل دو بخش اصلی آموزش و پژوهش است. دوره آموزش که مستلزم گذراندن واحدهای مشخصی است، برای دو سال نخست پیش بینی شده و دو سال بعد، پس از موفقیت در آزمون جامع، مربوط به اجرای پژوهش و تدوین رساله است؛ اما در برخی از کشورها، مثل انگلستان که دوره دکتری در آنها پژوهش محوره است، دانشجویان از ابتدای دوره پژوهش خود را آغاز می‌کنند. آنان سه سال نخست را به اجرای پژوهش (ارائه پروپوزال، مرور پیشینه، گردآوری و تحلیل داده‌ها) و سال چهارم را به تدوین و نگارش متن نهایی رساله می‌پردازند. از این رو، زمان لازم برای نگارش رساله دکتری، بسته به شیوه مرسوم دانشگاه‌ها، بین سه تا پنج سال متغیر است.

فرایند نگارش پایان نامه و رساله در ده مقوله اصلی طبقه بندی شده که عبارت‌اند از: انتخاب موضوع، تدوین و نگارش پروپوزال، بررسی و مرور پیشینه پژوهش، گردآوری و تحلیل داده‌ها، ارائه یافته‌ها و تفسیر نتایج، نگارش متن اصلی، حضور در جلسه دفاع، پس از جلسه دفاع و سایر موارد (تعامل با استاد راهنما و موارد مشابه)

نقش استاد راهنما، مشاور و داور

استادان راهنما، مشاوره و داور نقش‌های ویژه‌ای در فرایند تدوین پایان نامه دارند. نقش استاد راهنما در این میان بسیار ممتاز است، زیرا او بیشترین تعامل را با دانشجو در تمام مراحل کار دارد و می‌تواند با رهنمودهای خود دانشجو را به مسیر درست پژوهش هدایت کند. البته نباید فراموش کرد که در نهایت مسئولیت اصلی هر پایان نامه با خود دانشجوست و استاد راهنما، همان طور که از نامش پیداست، فقط نقش راهنمایی دانشجو را بر عهده دارد.

استاد مشاور به‌عنوان ناظر بر فرایند اجرای پژوهش در مواردی که استاد راهنما تشخیص دهد، دیدگاه‌های مشورتی خود را در اختیار استاد راهنما و دانشجو قرار می‌دهد؛ اما معمولاً تصمیم گیرنده اصلی در هدایت پایان نامه، استاد راهنماست و استاد مشاور بیشتر درباره کلیات موضوع، روش تحقیق و چگونگی مرور منابع یا موارد مشابه دیدگاه‌های خود را ارائه می‌دهد.

البته این نقش مشاوره‌ای به هیچ وجه به معنای کم اهمیت بودن جایگاه استاد مشاور در فرایند پژوهش و تدوین پایان نامه نیست. بلکه این نوع تقسیم بندی کار به‌نوعی نشان از س هم بیشتری است که از استاد راهنما انتظار می‌رود و دانشجو نباید برای تمام جزئیات کار خود به استاد مشاور مراجعه کند.

البته در عمل بسیار دیده شده است که استادان مشاور باحوصله فراوان و با سخاوتمندی قابل تقدیری در تمام مراحل تحقیق، دانشجویان را از دانش و تخصص خود بهره‌مند ساخته‌اند و به‌نوعی همچون استاد راهنمای دوم هدایت پایان نامه را همراه با استاد راهنمای اصلی بر عهده داشته‌اند.

داوران که حداقل یکی از آنان از دانشگاه دیگری انتخاب می‌شود، در زمینه موضوع مورد مطالعه تخصص کافی دارند و خود صاحب آثار و تحقیقات متعددی در آن زمینه هستند. از این رو، انتظار می‌رود استادان داور با توجه به تجربه و تخصصی که دارند بتوانند پایان نامه یا رساله ارائه شده را منتقدانه و منصفانه ارزیابی کنند. متن پایان نامه یا رساله مدتی قبل از تاریخ دفاع برای داوران ارسال می‌شود تا آنان وقت کافی برای مطالعه آن داشته باشند. پس از مطالعه متن، آنان در جلسه دفاع حاضر می‌شوند و پس از شنیدن توضیحات دانشجو، پرسش‌های خود را مطرح می‌سازند و انتظار دارند دانشجو از عهده پاسخ گویی به این پرسش‌ها برآید

انتخاب موضوع پژوهش

معمولاً نخستین مشکلی که دانشجویان در خصوص اجرای پایان نامه با آن مواجه می‌شوند، انتخاب موضوع پژوهش است. در هر رشته علمی تقریباً درباره تمام موضوع‌های معروف قبلاً پژوهش‌های فراوانی انجام شده است و یافتن موضوعی تازه که ارزش اجرای پژوهش مستقلی در حد یک پایان نامه تحصیلی را داشته باشد، کار ساده‌ای نیست.

برای گذر از این مرحله مقاله حاضر پیشنهادهایی ارائه می‌کند. نخستین قدم در این کار شناسایی منابع هسته در رشته تحصیلی موردنظر است. منظور از منابع هسته منابعی اعم از کتاب و مجله است که بیشترین استنادها را به خود اختصاص می‌دهد و بیشترین تأثیر را در رشته موردنظر داشته‌اند. برای شناسایی منابع مرتبط با موضوع لازم است دانشجویان باراهنمایی استادان راهنما و مشاور به جست‌وجو در پایگاه‌های اطلاعاتی، نمایه نامه‌ها و چکیده نامه‌های موضوعی رشته خود بپردازند. این منابع ممکن است در داخل یا خارج از کشور منتشر شده باشند. خوشبختانه به مدد امکانات اینترنتی امروزه دسترسی به هر دو دسته از این منابع با سهولت بیشتری نسبت به گذشته میسر است. برای تکمیل این جست‌وجو پیشنهاد می‌شود دانشجویان به شناسایی و بررسی فهرست کنفرانس‌ها و همایش‌های جاری در رشته و موضوعات مورد بحث در آنها نیز اقدام کنند.

تدوین و نگارش پروپوزال

تدوین و نگارش پروپوزال طرح اولیه پژوهش گام بعدی در فرایند تدوین پایان نامه است. در این طرح اولیه که معمولاً بین ۱۰ تا ۱۵ صفحه است، دانشجو باید با کمک استاد راهنما به مسئله اصلی پژوهش، پرسش‌هایی که دارد، گاه فرضیه های اولیه، روشی تحقیقی که قرار است مورداستفاده قرار گیرد و موارد مشابه اشاره کند.

این طرح اولیه در واقع نشان دهنده مسیری است که دانشجو می خواهد در پژوهش خود طی کند و پیش بینی نتایجی است که در پایان از این پژوهش به دست خواهد آورد. طرح پژوهش باید منسجم، دقیق و مبتنی بر اصولی که در هر دانشگاه برای آن پیش بینی شده است، نوشته شود. به رغم تمام تفاوت هایی که ممکن است این شیوه نامه‌ها در جزئیات داشته باشند، در کلیات آنها نوعی توافق عام دیده می‌شود. به طوری که دانشجو باید در طرح اولیه خود دلایل کافی بر اهمیت موضوع مورد مطالعه و سودمندی نتایج آن ارائه کند. علاوه بر این باید به سابقه موضوع و پژوهش‌های مرتبط نیز اشاره شود. مهم ترین پرسشها که باید در این مرحله پاسخ داده شوند، در جدول شماره ۲ آمده است.

مراحل اصلی اجرای پژوهش و نگارش پایان نامه عبارت‌اند از: انتخاب موضوع، بررسی سابقه و پیشینه موضوع، اجرای پژوهش انتخاب روش و جامعه پژوهش، نمونه گیری، گردآوری و تحلیل داده‌هاست، تدوین پایان نامه و نگارش متن آن و سرانجام ارائه گزارش شفاهی در جلسه دفاع و پاسخ گویی به داوران

جست و جو در منابع و تدوین پیشینه پژوهش

بی تردید هیچ پژوهشی در خلأ و بدون ارتباط با سایر مطالعات انجام نمی‌شود و همواره هر محقق باید به نحوی پیوند تحقیق خود را با سایر تحقیقات نشان دهد. اساسا پژوهش خوب پژوهشی است که ادامه دهنده راهی باشد که دیگران پیموده اند و خود نیز مبنای کارهای بعدی پژوهشگران آتی قرار گیرد. به بیان دیگر، هر طرح پژوهشی در شبکه ای از پیوندهای میان مطالعات هم موضوع و مرتبط قرار می گیرد و ترسیم این پیوندها وظیفه ای است که در بخش مرور پیشینه پژوهش انجام می‌شود.

پایان نامه‌های تحصیلات تکمیلی نیز از این قاعده کلی مستثنی نیستند و باید به نحوی پیوند موضوع خود را با آثار قبلی نشان دهند. در اغلب رشته ها، به ویژه در رشته های علوم انسانی و اجتماعی، این پیوند معمولاً در فصل دوم پایان نامه‌ها ترسیم می‌شود و اغلب با عنوان «ادبیات تحقیق» معرفی می‌گردد. البته این عنوان ترجمه تحت اللفظی اصطلاح انگلیسی آن است و چندان گویای نقش آن نیست. از این رو، به نظر نگارنده این مقاله بهتر است این فصل به‌عنوان «پیشینه پژوهش» معرفی شود که عنوانی گویاتر از «ادبیات تحقیق» به نظر می رسد.

گردآوری و تحلیل داده‌ها

گردآوری و تحلیل دادههای پژوهشی بخشی حیاتی و بنیادی در همه انواع تحقیقات علمی است. به بیان دیگر، در تمام پژوهشها داده‌هایی گردآوری شده و به شکلی تنظیم، خلاصه سازی، توصیف، مقایسه و در نهایت تحلیل و تفسیر می‌شوند. فقط نوع داده‌های گردآوری شده و چگونگی تحلیل آنها متفاوت است.

گاه داده‌ها کمی و آماری و گاه کیفی و تفسیری اند. گاه از دل طرحها و محیطهای آزمایشگاهی استخراج می‌شوند و گاه در محیط واقعی و طبیعی به دست می آیند. ابزار گردآوری نیز بسیار متنوع است؛ مثلاً در حوزه های علوم اجتماعی و انسانی معمولاً مشاهده، مصاحبه، پرسشنامه، اسناد و مدارک تاریخی، گروههای کانونی و موارد مشابه از اصلی ترین ابزارها محسوب می‌شوند. در مقابل علوم پایه و انواع رشته های مهندسی ابزارهای خاص خود را دارند. به هر حال، داده موردنظر هر چه باشد و به هر شکل که گردآوری شود، باید در گردآوری و تحلیل آن اصول پایه رعایت شود. مهمترین گامهایی که باید در این مرحله برداشته شود،

نگارش متن اصلی

پس از اجرای پژوهش، زمان نگارش متن اصلی فرامی رسد. البته با توجه به اینکه قبلاً پروپوزال پایان نامه و پیشینه پژوهش تدوین شده، شروع نگارش به معنای شروع از نقطه صفر نیست. بلکه در این مرحله دانشجو باید به سازماندهی و بسط مطالب گردآوری شده بپردازد. در نگارش متن پایان نامه باید تمام اصول نگارش علمی که در مقدمه به آنها اشاره شد، رعایت شود. متن پایان نامه باید روان و عاری از ابهام باشد. بین اجزای متن باید نوعی پیوستگی منطقی دیده شود که تمام اجزای آن را به هم مرتبط سازد. علاوه بر این، متن پایان نامه باید یک دست باشد و دانشجو در تمام بخش های آن به تعاریف عملیاتی ارائه شده در ابتدای پایان نامه وفادار بماند. مهم ترین پرسش‌هایی که باید در این مرحله به آنها پاسخ داده شود

حضور در جلسه دفاع

در اغلب دانشگاه‌های دنیا دانشجویان تحصیلات تکمیلی موظفند پس از اتمام نگارش پایان نامه، آن را به دانشگاه تحویل دهند و پس از تعیین داور یا داوران پایان نامه در جلسه ای رسمی حضور یابند و ضمن ارائه گزارشی شفاهی از کار خود، به پرسش‌های داوران و پرسش‌های احتمالی سایر حاضران پاسخ دهند. در جلسه دفاع مهارتهای سخنرانی دانشجو نقشی اساسی دارد، زیرا او ناچار است روایتی صادقانه از ماه‌ها تلاش خود را در زمانی کوتاه که معمولاً بین سی تا ۴۵ دقیقه پیش بینی می‌شود، ارائه کند. بدیهی است که در زمان اندکی که برای ارائه در نظر گرفته می‌شود، باید به مهمترین نکات اشاره شود. در غیر این صورت حاضران در جلسه دفاع نمی‌توانند برداشت درست و دقیقی از فرایند پژوهش به دست آورند.

در بسیاری از کشورهای دنیا، از جمله در ایران، جلسه دفاع عمومی است و همه علاقه مندان می‌توانند در آن شرکت کنند. اما در برخی از کشورها، از جمله انگلستان، جلسه دفاع تنها با حضور دانشجو و داوران داخلی و خارجی برگزار می‌شود. چنانچه استاد راهنما یا مشاور نیز تمایل داشته باشند، می‌توانند در این جلسه شرکت کنند؛ اما فقط دانشجو باید به پرسش‌های داوران پاسخ دهد و استاد راهنما یا مشاور فقط می‌توانند نظاره گر این گفت و گو باشند. داور خارجی که نقش اصلی را در مدیریت جلسه دفاع دارد، از دانشگاهی غیر از دانشگاه محل تحصیل دانشجو دعوت می‌شود و به همین دلیل داور خارجی نام دارد.

در بسیاری از جلسات دفاع دیده می‌شود که دانشجویان با استفاده از امکانات نمایشی نرم افزاهایی مثل پاورپوینت به ارائه بخش هایی از پایان نامه می‌پردازند که دقیقا به همان ترتیبی است که در متن پایان نامه آمده است. اگرچه استفاده از پاورپوینت و ابزارهای نمایشی مشابه بر جذابیت ارائه می افزاید، هیچ الزامی وجود ندارد که دانشجو اسلایدها را یکی پس از دیگری به ترتیب نمایش دهد و تنها به خواندن محتوای اسلایدها بسنده کند؛ زیرا بهتر است او ضمن استفاده از این امکانات روایت پژوهش خود را به زبانی ساده برای حاضران تعریف کند؛ زیرا متن پایان نامه قبل از جلسه در اختیار داوران بوده و پس از آن در اختیار سایر علاقه مندان قرار خواهد گرفت.

از این رو، جلسه دفاع فرصتی است که پژوهشگر که در اینجا دانشجوست، به زبان خود داستان پژوهش خویش را همراه با فرازها و فرودهای آن روایت کند. علاوه بر این نباید فراموش کرد که این جلسه فرصتی است که دانشجو از کاستیها و اشکالات احتمالی متن پایان نامه مطلع شود و قبل از ارائه نسخه نهایی، به رفع این اشکالات بپردازد

پژوهشگر باید در گزارش تحقیق خود صادق، امین، منصف و بی طرف باشد. سوگیری در پژوهش به هر شکل و در هر مرحله که اتفاق افتد تنها پژوهشگر را از درک واقعیتها باز می دارد.

پس از جلسه دفاع

جلسه دفاع آخرین مرحله در کار تدوین و نگارش پایان نامه نیست؛ زیرا معمولاً پس از آن دانشجو باید اقداماتی تکمیلی را انجام دهد. معمولاً در جلسه دفاع داوران از دانشجو می خواهند اصلاحاتی در متن پایان نامه اعمال کند. اگر حجم این اصلاحات کم باشد، فقط کافی است که استادان راهنما و مشاور اعمال اصلاحات را تأیید کنند؛ اما اگر موارد مطرح شده، کلی و اساسی باشد باید به تأیید مجدد استادان داور برسد. علاوه بر این، توصیه می‌شود دانشجویان مقاله ای از پایان نامه خود استخراج کنند و با انتشار آن امکان دسترسی افراد بیشتری را به پژوهش اجراشده و نتایج آن فراهم آورند.